به گزارش بازرگانی سلیمانی؛ برای اینکه ذهنیتی در مورد بازرسی جوش به دست آورید می توان به طور خلاصه گفت که بازرسی جوش فرایندی است که طی آن کیفیت و دقت جوشکاری روی محصولات مانند لوله ها، مخازن و سازه های فلزی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

در این بازرسی، پارامترهای مختلفی از جمله اندازه جوش و وجود هرگونه عیوب یا ناپیوستگی در محل جوش بررسی می شود. این ارزیابی به منظور اطمینان از استحکام و کارکرد صحیح جوش ها انجام می گیرد.

بازرسی جوش چیست؟

بازرسی جوش یکی از مهم ترین مراحل در فرایند ساخت و تولید است که به منظور اطمینان از کیفیت و استحکام اتصالات جوشی انجام می شود. این بازرسی برای شناسایی هرگونه نقص، عدم پیوستگی یا اشکال در جوشکاری استفاده می شود. از آنجا که جوش ها مستقیماً به ساختار قطعات مرتبط هستند، نقص های موجود در آن ها می تواند باعث شکستگی و آسیب در سازه ها شود.

بازرسی جوش شامل کنترل کیفیت (Quality Control) و تضمین کیفیت (Quality Assurance) می شود. کنترل کیفیت به این معنا است که تمام مراحل از انتخاب مواد اولیه تا اجرای فرایند جوشکاری باید به دقت بررسی شوند. در مقابل، تضمین کیفیت اطمینان می دهد که فرایندها و استانداردها به درستی رعایت شده اند.

هدف نهایی بازرسی جوش، تضمین ایمنی و عملکرد سازه ها است و به طور گسترده در صنایع مختلف مانند ساختمان سازی، نفت و گاز، خودروسازی و هوافضا استفاده می شود.

مراحل بازرسی جوش چیست؟

روش های بازرسی جوش به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

بازرسی های مخرب (Destructive Testing) که در آن نمونه های جوشکاری شده برای بررسی کیفیت از بین برده می شوند.
بازرسی های غیرمخرب (Non-Destructive Testing – NDT) که در این روش ها بدون آسیب رساندن به قطعه، عیوب موجود را شناسایی می کنند.

تست های مخرب جوش کدام است؟

تست های مخرب جوش به مجموعه ای از آزمایش ها اطلاق می شود که برای ارزیابی خواص مکانیکی و ساختاری جوش ها انجام می شود و در این فرایند، نمونه جوش تحت آزمایش دچار تغییرات دائمی یا شکست می شود. این تست ها به منظور ارزیابی جامع تر و دقیق تر کیفیت جوش و تعیین خواص آن در شرایط واقعی انجام می شوند.

تست کشش (Tensile Testing)

تست ضربه (Impact Testing)

تست خستگی (Fatigue Testing)

تست فشار (Burst Testing)

تست سختی (Hardness Testing)

تست خمشی (Bend Testing)

تست متالوگرافی (Metallographic Testing)

تست چقرمگی (Fracture Toughness Testing)

آزمایش های غیرمخرب جوش چیست

آزمایش های غیرمخرب جوش به مجموعه ای از روش ها اطلاق می شود که به منظور بررسی کیفیت و صحت جوش ها بدون آسیب رساندن به نمونه یا ساختار اصلی انجام می شود. این روش ها به ارزیابی عیوب و نقص های جوش در مراحل مختلف تولید و پس از آن کمک می کنند.

تست بازرسی بصری (Visual Inspection – VT)

تست مایع نافذ (Liquid Penetrant Testing – PT)

تست مغناطیسی (Magnetic Particle Testing – MT)

تست اشعه ایکس (Radiographic Testing – RT)

تست اولتراسونیک (Ultrasonic Testing – UT)

تست جریان گردابی (Eddy Current Testing – ET)

تست امواج سطحی (Surface Wave Testing)

تست هیدرو استاتیک (Hydrostatic Testing)

تست ترموگرافی (Thermography)

وظایف بازرس جوش چیست؟

وظایف بازرس جوش شامل مجموعه ای از مسئولیت ها و وظایف کلیدی است که به منظور اطمینان از کیفیت و صحت جوش ها در فرایند تولید و تعمیرات انجام می شود. این وظایف به طور کلی شامل بررسی، ارزیابی و تضمین تطابق جوش ها با استانداردها و مشخصات فنی است. در ادامه، به تفکیک وظایف اصلی بازرس جوش بیان شده است:

بازرسی و نظارت بر عملیات جوشکاری
بررسی و تایید مستندات فنی
انجام تست های غیرمخرب (NDT)
آزمایش و تایید جوش ها
ثبت و گزارش نتایج بازرسی
اطمینان از رعایت الزامات ایمنی
شناسایی و تحلیل عیوب و نقص ها
آموزش و مشاوره به تیم های جوشکاری
بررسی تطابق با استانداردها و مشخصات
مشارکت در بازبینی و بهبود فرایندها
مدیریت و نگهداری تجهیزات بازرسی

این وظایف به بازرس جوش کمک می کند تا کیفیت جوش ها را تضمین کرده و از ایمنی و تطابق آن ها با استانداردها اطمینان حاصل کند.

مهارت های مورد نیاز یک بازرس جوش

یک بازرس جوش برای انجام مؤثر وظایف خود نیاز به مجموعه ای از مهارت های تخصصی و عمومی دارد. این مهارت ها به او کمک می کند تا کیفیت جوش ها را ارزیابی کرده، نقص ها را شناسایی کند و مطمئن شود که عملیات جوشکاری به درستی انجام می شود. در ادامه، مهم ترین مهارت های مورد نیاز یک بازرس جوش بیان شده است:

دانش فنی و تخصصی
توانایی انجام تست های غیرمخرب (NDT)
توانایی تحلیل و شناسایی عیوب
مهارت های گزارش نویسی و مستندسازی
آشنایی با استانداردها و مقررات
توانایی استفاده از تجهیزات بازرسی
توانایی تحلیل داده ها و حل مسئله
مهارت های ارتباطی
آشنایی با تکنیک های بازرسی بصری
آشنایی با نرم افزارهای مرتبط
مهارت در مدیریت پروژه و سازماندهی
آشنایی با روش های ایمنی

این مهارت ها به بازرس جوش کمک می کند تا به طور مؤثر و کارآمد وظایف خود را انجام دهد و از کیفیت و ایمنی جوش ها در فرآیند تولید و تعمیرات اطمینان حاصل کند.

اینورتر المکس مدل 183

مراحل کار بازرس جوش

زمان مناسب برای انجام بازرسی جوش بستگی به مراحل مختلف فرایند جوشکاری دارد و هر مرحله زمان خاصی را برای بازرسی نیاز دارد. بازرسی جوش باید در سه مرحله اصلی از فرایند جوشکاری انجام شود: قبل از جوشکاری، حین جوشکاری و بعد از جوشکاری. برای بازرسی جوش، یک متخصص باید مراحل زیر را به ترتیب انجام دهد:

بازرسی قبل از جوشکاری

بررسی مستندات فنی: این بررسی به اطمینان از تطابق مواد و روش های جوشکاری با مشخصات پروژه کمک می کند و شامل مورادی از قبیل بررسی نقشه های جوش، مشخصات مواد، دستورالعمل های جوشکاری و استانداردهای مربوطه می شود.

بازرسی مواد اولیه: بررسی مواد اولیه مورد استفاده برای جوشکاری از جمله نوع و کیفیت فلزات پایه و مواد مصرفی مانند الکترودها و سیم های جوش برای کسب اطمینان از اینکه مواد با استانداردهای مورد نیاز مطابقت دارند.

بازرسی تجهیزات جوشکاری: اطمینان از اینکه تجهیزات جوشکاری از نظر عملکرد و ایمنی در وضعیت مطلوب هستند. این بخش شامل بررسی وضعیت و تنظیمات دستگاه های جوشکاری، کپسول های گاز و دیگر ابزارهای مرتبط است.

آماده سازی سطح جوش: بررسی آماده سازی سطح جوشکاری از جمله تمیزکاری، برداشتن زنگ و آلودگی ها و اطمینان از اینکه سطح جوشکاری آماده برای ایجاد جوش با کیفیت است.

بازرسی حین جوشکاری

نظارت بر عملیات جوشکاری: نظارت بر روند جوشکاری به منظور اطمینان از اینکه عملیات مطابق با مشخصات فنی و استانداردهای مربوطه انجام می شود. این نظارت شامل بررسی شرایط محیطی، تنظیمات دستگاه جوشکاری و تکنیک های جوشکاری است.

کنترل دما و زمان: نظارت بر دما و زمان جوشکاری به ویژه در جوشکاری با حرارت بالا یا استفاده از تکنیک های خاصی که نیاز به دقت در کنترل دما دارند.

بررسی کیفیت جوش در حین کار: بررسی مداوم کیفیت جوش در حین فرایند جوشکاری و شناسایی مشکلاتی مانند ایجاد ترک های سرد، تخلخل، یا مشکلات در پیوند مواد.

آموزش و مشاوره: ارائه مشاوره و آموزش به اپراتورهای جوشکاری در صورت نیاز به بهبود روش ها یا اصلاح مشکلات فوری.

انبر جوشکاری صنعتی 1000 آمپر

بازرسی بعد از جوشکاری

بازرسی بصری: بررسی نهایی سطح جوش برای شناسایی عیوب ظاهری که به شناسایی مشکلات قابل مشاهده کمک می کند.

انجام تست های غیرمخرب (NDT): انجام تست های غیرمخرب برای شناسایی عیوب داخلی جوش ها.

آزمایش های مخرب (در صورت نیاز): در برخی موارد، ممکن است نیاز به انجام آزمایش های مخرب برای ارزیابی خواص مکانیکی جوش ها باشد.

تهیه گزارش: ثبت و گزارش نتایج بازرسی و تست ها به صورت دقیق و جامع. این گزارش شامل تحلیل عیوب، اقدامات اصلاحی توصیه شده و ملاحظات اضافی است.

بررسی و تایید اقدامات اصلاحی: نظارت بر اجرای اقدامات اصلاحی برای رفع مشکلات شناسایی شده و انجام بازرسی مجدد پس از اصلاحات به منظور اطمینان از برطرف شدن مشکلات.

به طور کلی، بازرسی جوش باید به طور مداوم و در تمام مراحل مختلف انجام شود تا اطمینان حاصل شود که جوش ها مطابق با استانداردهای فنی و کیفیت مورد نیاز هستند و هیچگونه عیبی که بتواند بر عملکرد و ایمنی ساختار تاثیر بگذارد، وجود ندارد.