به گزارش بازرگانی سلیمانی؛ محافظ برق یک ابزار کاربردی است که در هر خانه، کارگاه، کارخانه و … جای دارد. این وسیله جلوی آسیب به لوازم برقی هنگام تغییرات ولتاژ را میگیرد. حتما اتفاق افتاده که برق خانه شما دچار ایراد شود. این ایراد ممکن است از سیستم برق منطقه یا خرابی کنتور باشد. در این مواقع وجود یک محافط برق ضروری است. اما اگر این وسیله خراب شود چه؟ در این مقاله قرار است اموزش تعمیر محافظ برق را توضیح داده و ابزار مورد نیاز این کار را معرفی کنیم.
اهمیت استفاده از محافظ برق
نوسانات برق و قطعی آن در طولانیمدت به وسایل برقی شما آسیب جبرانناپذیری وارد میکند. آسیب به برخی از ضروریترین وسایل برقی خانه مثل یخچال و تلویزیون، هزینههای زیادی برای شما به همراه خواهد داشت. استفاده از محافظ برق، نوسان ناگهانی برق در وسایل برقی را مهار کرده و آسیب آنها را به حداقل میرساند و احتمال آتشسوزی در اثر نوسانات برق را از بین میبرد.
بهطور کلی مهمترین کارکردهای محافظ برق عبارتند از:
- محافظت از وسایل برقی در برابر نوسانات برق
- افزایش عمر مفید وسایل برقی
- جلوگیری از بروز آتشسوزی در اثر اتصالی
دلایل خرابشدن محافظ برق
پیش از آشنایی با علائم خرابی و عیب یابی محافظ برق، آشنایی با دلایل خرابشدن محافظ برق به شما کمک میکند تا با برطرفکردن موارد خطر، ریسک خرابی محافظ را به حداقل رسانده و از این طریق از وسایل ضروری برقی خانه محافظت کنید.
مهمترین دلایل خرابشدن محافظ برق به شرح زیر هستند:
- ضربه و فشار زیاد بر محافظ
- نوسانات ولتاژ به دفعات مکرر
- رطوبت و آب واردشده به محافظ
- گرمای بیش از حد
- بار برق زیاد
- کیفیت نامناسب قطعات
علائم خرابی محافظ برق
بروز برخی نشانههای ظاهری اعلام میکند که محافظ برق نیاز به تعمیر دارد. تعمیر بهموقع این وسیله کمک میکند، پیش از گسترش مشکل، در هزینههای خود صرفهجویی کنید. برخی از مهمترین نشانههای خرابی محافظ برق عبارتند از:
- محافظ بلافاصله بعد از اتصال به برق روشن میشود.
- چراغهای محافظ خاموش شده است.
- چراغ قرمز روی محافظ به حالت چشمکزن درآمده است.
- محافظ خود بهخود خاموش و روشن میشود.
- تمام چراغهای سبز و زرد و قرمز محافظ همزمان روشن شدهاند.
- صدایی شبیه وزوز از محافظ بیرون میآید.
- از محافظ برق بویی شبیه به بوی سوختگی بلند شده است.
عیب یابی محافظ برق، اولین گام در آموزش تعمیر محافظ برق
در ابتدا و برای تعمیر محافظ ولتاژ برق باید بدانید عیب و ایراد کار از کجا است. این ابزار به طور معمول دچار آسیبهای زیر میشوند:
- قطع نشدن جریان برق در صورت بروز نوسان:
این عیب میتواند به دلیل خرابی قطعات داخلی محافظ برق، مانند فیوز، رله، یا مدار الکترونیکی باشد.
- افزایش ولتاژ خروجی محافظ برق:
این ایراد میتواند به دلیل خرابی قطعات داخلی محافظ برق، مانند ترانسفورماتور، یا مدار الکترونیکی باشد.
- افزایش جریان خروجی محافظ برق:
این عیب میتواند به دلیل خرابی قطعات داخلی محافظ برق، مانند فیوز، یا مدار الکترونیکی باشد.
- خرابی فیوز محافظ برق:
فیوز محافظ برق یک قطعه ایمنی است که در صورت بروز نوسان شدید برق، از محافظ برق محافظت میکند. خرابی فیوز محافظ برق میتواند به دلیل بروز نوسان شدید برق، یا خرابی قطعات داخلی محافظ برق باشد.
مراحل تعمیر محافظ ولتاژ برق
تعمیر محافظ ولتاژ برق مانند تعمیر هر دستگاه الکترونیکی دیگری، نیاز به ابزار دارد. ابزاری که کاربر به وسیله آنها، علاوه بر عیبیابی بتواند تعمیر دستگاه را به بهترین شکل انجام دهد.
از جمله ابزاری که برای اموزش عیب یابی و تعمیر محافظ برق مورد استفاده قرار میگیرد عبارت است از:
- مولتی متر
- پیچ گوشتی
- لحیم کاری
- سیم لحیم
- سیم چین
- هویه
مرحله اول، محافظ برق را باز کنید
معمولاً محافظ برق با چند پیچ از پشت باز میشوند. با استفاده از پیچ گوشتی، پیچها را باز کنید و دو لایه محافظ برق را از هم جدا کنید.
مرحله دوم، سیمها را بررسی کنید
در دومین مرحله از آموزش تعمیر محافظ برق سراغ سلامتسنجی سیمها میرویم. ابتدا سیمهای ورودی و خروجی محافظ برق را بررسی کنید تا مطمئن شوید که سالم هستند و هیچ آسیبی ندیدهاند. اگر سیمها آسیب دیده بودند، باید آنها را تعویض کنید.
مرحله سوم تعمیر محافظ ولتاژ برق، بررسی قطعات الکترونیکی
قطعات الکترونیکیِ محافظ برق را بررسی کنید. به دنبال قطعات سوخته، ترک خورده یا شکسته باشید. اگر چنین قطعهای پیدا کردید، باید آن را تعویض کنید.
- تست دیود
برای تست دیود، ابتدا مولتی متر را روی حالت دیود قرار دهید. سپس، یک سیم مولتی متر را به پایه آند دیود و سیم دیگر را به پایه کاتد دیود وصل کنید. اگر مولتی متر مقدار صفر را نشان داد، دیود سالم است. در غیر این صورت، دیود معیوب است.
- تست مقاومت
برای این کار، ابتدا مولتی متر را روی حالت مقاومت قرار دهید. سپس، یک سیم مولتی متر را به یک پایه مقاومت و سیم دیگر را به پایه دیگر مقاومت وصل کنید.
اگر مقاومت سالم باشد، مولتی متر مقداری را نشان میدهد که با مقدار مقاومت مقاومت مطابقت دارد. به عنوان مثال، اگر مقاومت دارای مقاومت ۱۰۰ اهم باشد، مولتی متر مقداری بین ۹۵ تا ۱۰۵ اهم را نشان میدهد.
اگر مقاومت معیوب باشد، مولتی متر مقداری را نشان نمیدهد یا مقداری بسیار کم را نشان میدهد. به عنوان مثال، اگر مقاومت اتصال کوتاه باشد، مولتی متر مقدار صفر را نشان میدهد.
- تست خازن
تست خازن با مولتی متر یکی از سادهترین روشهای تست خازن است. برای این کار، ابتدا مولتی متر را روی حالت خازن قرار دهید. سپس، یک سیم مولتی متر را به یک پایه خازن و سیم دیگر را به پایه دیگر خازن وصل کنید.
اگر خازن سالم باشد، مولتی متر مقداری را نشان میدهد که با مقدار ظرفیت خازن مطابقت دارد. به عنوان مثال، اگر خازن دارای ظرفیت ۱۰۰ میکروفاراد باشد، مولتی متر مقداری بین ۹۰ تا ۱۱۰ میکروفاراد را نشان میدهد.
مرحله چهارم آموزش تعمیر محافظ برق، تعمیر قطعات الکترونیکی
در مرحله چهارم و پس از تست قطعات الکترونیکی، در صورت امکان آنها را تعمیر و در غیر این صورت تعویض کنید. برای تعویض و اتصال دوباره به برد دستگاه باید از هویه استفاده کنید.
هویه ابزاری است که برای ذوب لحیم و اتصال قطعات فلزی به یکدیگر مورد استفاده قرار میگیرد. هویهها را میتوان به دو دسته اصلی برقی و غیر برقی تقسیم کرد.
هویههای برقی با استفاده از انرژی الکتریکی کار میکنند. این نوع هویهها رایجترین نوع هویه هستند و برای کارهایی مانند لحیم کاری قطعات الکترونیکی، تعمیر لوازم خانگی و ساخت وسایل مورد استفاده قرار میگیرند. پیش از روشنکردن دستگاه از بستهبودن پیچها و امنیت دستگاه مطمئن شوید.
مرحله پنجم آموزش تعمیر محافظ برق، بستن محافظ برق
پس از تعمیر یا تعویض قطعات معیوب، محافظ برق را دوباره سرهم کنید. برای این کار، مراحل باز کردن محافظ برق را به ترتیب معکوس طی کنید.
کلام پایانی؛
حال که با تعمیر و عیبیابی محافظ برق آشنا شدهاید، برطرف کردن مشکلات محافظ برای شما آسان خواهد بود. تعمیر این وسیله کلیدی با در نظر گرفتن نکات ایمنی میتواند در هزینههای شما صرفهجویی کرده و تجربهای کاربردی برای شما رقم بزند.