به گزارش بازرگانی سلیمانی؛ آهنگری یکی از مشاغل تخصصی و حرفهای است که بدون داشتن ابزار آلات مخصوص میسر نمیشود. برای کار با انواع فلزات و تغییرشکل و فرمدهی به آنها به انواع ابزارهای پیشرفته، ضروری، تکمیلی و ایمنی آهنگری نیاز است. طبیعی است که داشتن ابزارآلات ضروری و ایمنی آهنگری برای یک آهنگر واجبترین کار است؛ اما تهیه ابزارآلات تکمیلی و پیشرفته به نوع کار آهنگر بستگی دارد.
ابزارهای ضروری آهنگری
همانطور که از نامش پیداست ابزارهای ضروری آهنگری ابزارهایی هستند که بدون آنها کار آهنگری پیش نمیرود. همه آهنگران مبتدی و حرفهای باید این ابزارها را برای تکمیل کارها و پروژههای خود تهیه نمایند. این ابزارها به عبارت زیرند:
- کوره آهنگری
یکی از ضروریترین ابزارهای کار آهنگران کوره آهنگری است که برای رساندن فلزات به نقطه ذوب و شکلپذیری آنها به کار میرود. لازم به ذکر است که بعضی از فلزات نقطه ذوب بالایی دارند درنتیجه ذوب کردن آن فلزات دشوار خواهد بود.
سوخت کوره آهنگری از مواد متعددی مانند ذغالسنگ تامین میشود. کوره آهنگری هواکش و دودکش دارد و معمولا سطل آب سردی در مقابل کوره قرار میگیرد که برای خنک کردن فلزات به کار میرود.
- چکش و پتک آهنگری
برای ضربه زدن به فلزات و تغییر دادن شکل آنها از ابزارهایی به نام چکش و پتک آهنگری استفاده میشود. معمولا وزن این ابزار ۲ کیلوگرم است و بدین وسیله نیروی آهنگر را بیشتر کرده و به فلز منتقل مینماید. پتکها از چکشها بزرگتر و قدرتمندتر هستند که برای ضربههای شدیدتر به فلزات به کار میروند؛ اما چکشها کوچکتر هستند و برای انجام کارهای ظریفتر استفاده میشوند. پتکها و چکشهای آهنگری انواع مختلفی دارند که رایجترین آنها چکش و پتک آهنگری سرتیز، چکش و پتک آهنگری دوسر و چکش و پتک آهنگری چکشی هستند.
- سندان
سندان پایهای از جنس فولاد یا چدن است که فلزات را بر روی آن قرار میدهند. درواقع میتوان گفت سندان به نوعی میز کار آهنگری است که جنس بسیار مقاومی دربرابر ضربههای فراوان دارد. سندانها در انواع مختلف با سطوح مربع و گرد، وزن و ابعاد متفاوت، کاربرد مخصوص، و بهصورت یکدماغه و دودماغه تولید میشوند.
- انبر آهنگری
برای نگه داشتن و جابهجایی قطعات فلزی داغ از انبر استفاده میکنند. انبرها در ابعاد و اشکال مختلفی تولید میشوند که هریک کاربرد بهخصوصی در کارگاههای آهنگری دارند. رایجترین نوع انبرهای آهنگری عبارتند از : انبرهای دمبسته، انبرهای دمباز، انبرهای دمگرد، انبرهای گاز انبری، انبرهای دمجناغی، انبرهای دمچهارگوش، انبرهای فرفوژه و انبرهای همه کاره.
- مغار یا اسکنه
برای تزیین فلزات از مغار یا اسکنه استفاده میکنند. این ابزار تیغهای فلزی دارد که برای تغییر شکلهای ظریف روی فلزات و کندهکاری روی آنها به کار میرود. دسته این ابزار از چوب پهنی ساختهشده است تا قابلیت تحمل ضربههای پتک و چکش را داشته باشد.
- گیره آهنگری
برای ثابت نگه داشتن قطعات مختلف از گیرهها استفاده میکنند. در آهنگری از گیره برای ثابت نگه داشتن قطعات فلزی کمک میگیرند. این ابزار به نوعی ابزار ایمنی هم میباشد؛ چرا که امکان برخورد دست با چکش و یا پتک را کاهش میدهد. گیرههای آهنگری هم در ابعاد و اندازههای مختلفی تولید میشوند.
ابزارهای تکمیلی آهنگری
علاوه بر ابزارهای ضروری آهنگری مجموعهای از ابزارهای تکمیلی آهنگری هم وجود دارند که برای تحصصیتر و حرفهایتر به کار میروند. این ابزارها عبارتند از منگنههای ساده، منگنههای دستهدار، برس سیمی آهنگری و قالبهای شکلدهی فلزات.
- منگنه ساده آهنگری
از این ابزار برای ایجاد سوراخهای بزرگ بر روی فلزات استفاده میشود. منگنه ساده آهنگری یا منگنه دریفت ابزاری به شکل میلهای مخروطی است که دو سر دارد؛ یک سر بزرگتر و یک سر کوچکتر و تیزتر. برای انجام سوراخکاری بر روی فلزات به کمک یک چکش یا پتک بر سر بزرگتر منگنه ساده ضربه میزنند و بدین ترتیب بر روی فلز مورد نظر سوراخ ایجاد میکنند.
- منگنه دستهدار آهنگری
عملکرد این ابزار مشابه با منگنه ساده آهنگری است. دسته این منگنه برای ایجاد امنیت بیشتر طراحی شده است و به کمک نیروی دست سوراخکاری بر روی فلزات انجام میشود.
- برس سیمی آهنگری
برای صاف و مسطح کردن سطوح فلزی از برس سیمی استفاده میکنند. این برسها بسیار مقاوم هستند و در ابعاد و اندازههای گوناگونی برای کاربردهای مختلفی ساختـه میشوند.
- قالبهای شکلدهی فلزات
فلزات ذوب شده را داخل قالبهای توخالی میریزند و شکل دلخواه خود را به دست میآورند. این قالبها انواع مختلفی دارند و برای ایجاد اشکال متنوع به کار میروند.
ابزارهای ایمنی آهنگری
حرفه آهنگری یکی از مشاغل خطرناک است که به علت کار با فلزات بسیار داغ به دقت بالایی نیاز دارد. از این رو داشتن ابزارهای ایمنی برای شغل آهنگری بسیار بسیار اهمیت دارد. این ابزارها عبارتند از پیشبند آهنگری، دستکش مخصوص و عینک ایمنی.
- پیشبند آهنگری
برای محافظت از بدن در برابر فلزات بسیار داغ آهنگران از پیشبند آهنگری استفاده میکنند. این پیشبند از چرم تولید شده است و از سوختگی و آسیب به لباس و بدن آهنگر جلوگیری میکند. بسیاری از پیشبندها جیبهایی دارند که برای نگهداری ابزارهای آهنگری به کار میروند.
- دستکش مخصوص آهنگری
یکی دیگر از ابزارهای ایمنی آهنگری دستکش مخصوص است که برای جلوگیری از سوختگی دستها استفاده میشود. این دستکشها در برابر حرارت کوره مقاوم بوده و آهنگران را ایمن نگه میدارد. این دستکشها در انواع مختلف ساق بلند و ساق کوتاه تولید میشوند که نوع ساق بلند آنها به علت پوشش ساعدها از ایمنی بالاتری برخوردار است.
- عینک ایمنی آهنگری
برای محافظت از چشمهای آهنگران از عینک ایمنی آهنگری استفاده میشود. این عینکها چشمها را در برابر نور فرابنفش ساطع شده از فلزات داغ محافظت میکند.
ابزارهای پیشرفته آهنگری
ابزارهای پیشرفته آهنگری مثل پروفیلبر و فرز آهنگری ابزارهایی الکتریکی هستند که کار آهنگران را بسیار راحت میکنند. لازم به ذکر است که این ابزارها بسیار خطرناک هستند و به مهارت و دقت بالایی نیاز دارند.
- پروفیلبر آهنگری
این دستگاه قطعات بزرگ فلزی را به قطعات کوچکتر برش میدهد. برش فلزات با ابزارهای الکتریکی با جرقه همراه است لذا همراه داشتن ابزارهای ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است.
- فرز آهنگری
برای جلادهی به فلزات از فرز آهنگری استفاده میکنند. این ابزار برای صیقلی و هموار ساختـن سطوح فلزی به کار میرود.